Azerbaycan. Kırgızıstan,Kazakistan, Özbekistan ve kktc ithalat ve ihracatı

Azerbaycan
İhracat:
$12.51 milyar f.o.b. (2006 tahmini)

Azerbaycan
İhracat malları:
petrol ve gaz %90, makine, pamuk,gıda maddeleri 

Azerbaycan
İhracat ortakları:
İtalya %30.3, Fransa 9.4%, Rusya %6.6, Türkiye %6.3, Türkmenistan %6.3, Gürcistan %4.8, İsrail %4.5,Hırvatistan % 4.1 (2005)

Azerbaycan
İthalat:
5.176 milyar $ f.o.b. (2006 tahmini)

Azerbaycan
İthalat malları:
makine ve alet,petrol ürünleri, gıda ürünleri, metaller, kimyasallar

Türkmenistan, dünyadaki en zengin gaz rezervlerine sahip ülkeler arasında beşinci sırada yer almaktadır. Ayrıca, ülke Orta Asya'daki en büyük ikinci petrol üreticisidir. Bu üretim verileri ülkenin dış ticaretinde de belirleyici olmakta, bu kapsamda gaz ve petrol ihracatı ülkenin en önemli döviz kaynağını teşkil etmektedir.  

      Bağımsızlığın üzerinden geçen on beş yıllık dönem zarfında, ülkenin dış ticaret hacmi % 196 oranında artış kaydederek, 1992 yılındaki 3,1 milyar dolar seviyesinden, 2006 yılında 9,4 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Bu dönemde, ihracat % 152, ithalat % 290 oranında bir artış göstermiştir.

      Türkmenistan'ın ihracat gelirlerinin büyük ölçüde doğalgaza bağlı olması, ülkenin dış ticaret dengesinde gaz fiyatları ve gerçekleştirilen gaz ihracatının miktarına bağlı olarak dalgalanma yaşanmasına neden olmaktadır. Gaz fiyatlarının 1991'den itibaren artış trendine girmesi ülkenin ticaret fazlası vermesine imkan vermiş, 1994 yılında bu fazla GSYH'nin % 40'ına ulaşmıştır. 1995 ve 1996 yıllarında ülkenin ihracatının % 60'ından fazlasını gaz teşkil etmiştir. 1997 yılında gaz ihracatının durması ticaret dengesinin, 1996 yılındaki 300 milyon dolarlık fazladan, 1998 yılında 523 milyon dolarlık açığa ulaşmasına neden olmuştur. 

Kazakistan

İhracat: 35.55 milyar $ (2006 verileri)
İhracat ürünleri: petrol %40, makine, kimyasal ürün, tahıl, yün, et, kömür
İhracat ortakları: Rusya %12.4, Almanya %12, Çin %11.2, İtalya %8.8, Fransa %8.6, Romanya %5.1, ABD %4.5 (2005)
İthalat: 22 milyar $ (2006 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parçaları, yapı malzemeleri, petrol ve gaz, araçlar
İthalat ortakları: Rusya %35.7, Çin %21.3, Almanya %7.1 (2005)

Özbekistan

İhracat: 5.51 milyar $ (2006 verileri)
İhracat ürünleri: Pamuk, altın, doğal gaz, mineral gübre, tekstil, gıda maddeleri, otomobiller
İhracat ortakları: Rusya %23.8, Çin %11.9, Kazakistan 6%.9, Türkiye %6.9, Ukrayna %5.4, Bangladeş 4%.7, Polonya %4.2, Tacikistan %4 (2005)
İthalat: 3.99 milyar $ (2006 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parça, kimyasallar, metaller, gıda maddeleri
İthalat ortakları: Rusya %26.6, Güney Kore %15.2, Almanya %8.8, Kazakistan %7.1, Çin %7.1, Türkiye %4.7, Ukrayna %4.7 (2005)

Kırgızistan

İhracat: 701.8 milyon $ (2006 verileri)
İhracat ürünleri: Pamuk, yün, et, tütün, altın, cıva, uranyum, hidro güç, makine, ayakkabı
İhracat ortakları: BAE %35.6, Rusya %18.6, Çin %13.4, Kazakistan %13 (2005)
İthalat: 1.177 milyar $ (2006 verileri)
İthalat ürünleri: Petrol ve gaz, makine ve parça, gıda maddeleri
İthalat ortakları: Çin %43, Rusya %19.7, Kazakistan %12.1, Türkiye %4.4 (2005)

 

KKTC'de, bu yılın ilk ayında ithalat da ihracat da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33 oranında düşüş gösterdi.

Ticaret Dairesi verilerine göre, ithalat 2009'un Ocak ayında, 2008'in Ocak ayına oranla yüzde 33 düşerek 78.8 milyon dolar olarak gerçekleşirken; ihracat da aynı oranda düşüş göstererek 4.3 milyon dolar oldu.

Bu çerçevede, en fazla ticaret yapılan ülke olan Türkiye'den yapılan ithalat da, bu yılın ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 34 oranında düşerek 50.3 milyon dolar olurken; aynı ülkeye yapılan ihracat ise yüzde 17 oranında düşerek 2.7 milyon dolar olarak gerçekleşti.

 

TÜRKİYE'DE İTHALAT
VE
İHRACAT

Üretilen mal ve hizmetlerin alınıp satılmasına ticaret denir. İç ve dış ticaret olmak üzere ikiye ayrılır.

1. İç Ticaret

Ülke sınırları içinde, bölge ve bölümler arasında yapılan ticarete iç ticaret denir.

Türkiye'de Dış Ticaret

Türkiye'de çok canlı bir ticaret vardır. Bunda etkili olan faktörler şunlardır:

• Sanayi kuruluşlarının dengesiz dağılımı

• Bölgeler arasında yetişen tarım ürünlerinin farklı olması

• Nüfusun dengesiz dağılımı

• Hayvansal maddelerin her yerde üretilememesi

Ülkemizde bazı il merkezleri ticaret şehirleri özelliği kazanmışlardır. Bunlar, İstanbul, Bursa, İzmit, İzmir, Denizli, Adana, GaziAntep, Diyarbakır, Ankara, Konya, Kayseri, Samsun, Trabzon, Erzurum ve Malatya gibi illerdir. Bu merkezlerde ticaretin gelişmesinde, ulaşım yolları üzerinde bulunmalarının büyük etkisi olmuştur.

İhracat (Dış satım): Bir ülkenin başka ülkelere yaptığı satışlardır.

İthalat (Dış alım): Bir ülkenin başka ülkelerden aldığı mallara denir.

2. Dış Ticaret

Bir ülkenin başka ülkelerle yaptığı alışverişe dış ticaret denir. Dış ticaretin para karşılığına dış ticaret hacmi denir. Gelişmiş ülkelerde dış ticaret hacmi fazla, gelişmemiş ülkelerde düşüktür. Yine, gelişmiş ülkelerde ihracat, genelde ithalattan daha fazladır. Bu ülkeler dışarıdan daha çok hammadde alıp dışarıya işlenmiş sanayi ürünleri satarlar. Az gelişmiş ülkeler ise dışardan daha çok işlenmiş sanayi ürünleri alıp, dışarıya tarım ürünleri veya ham maddeler satarlar.

Türkiye'de Dış Ticaret

Türkiye'de, Cumhuriyetin ilk yıllarında çok az olan dış ticaret hacmi, artan nüfus ve canlanan ekonomiye bağlı olarak artış göstermiştir.

1980′li yıllara kadar Türkiye'de,

• Dış ticaret hacmi düşük, ihracatta tarım ve maden ürünleri, ithalatta ise daha çok işlenmiş sanayi ürünleri önemliydi.

• 1980′li yıllardan sonra, dış ticaret hacmi arttı. İhracatta sanayi ürünlerinin payı % 90 lara çıktı. İthalatta ise fabrika kuracak aletlerin, yatırım mallarının ve hammaddelerin oranı artmıştır.

Başlıca İhraç Ürünlerimiz

• Tarım ürünleri (Pamuk, fındık, tütün, baklagiller, kuru ve yaş meyveler)

• Dokuma ve tekstil ürünleri

• Hayvan ve hayvansal ürünler (Deri, yumurta, yün, tiftik)

• Bitkisel yağlar

• Bazı dayanıklı tüketim malları (Televizyon, buzdolabı, vs.)

• İpekli dokuma ve giyim eşyaları

• Mobilya, çimento, cam ve seramik ürünleri

• Madenler (krom, bakır, cıva, demir, bor, tuz)

Başlıca İthal Ürünlerimiz

Fabrika kurmaya yarayan aletler, ham petrol, ilaç ve kimyasal maddeler, elektronik araçlar, motorlu araçlar, silah, optik araçlar, tropikal ürünler (muz, kahve, hurma, pirinç)

Dış ticaretimizde önemli ülkeler

Almanya, İtalya, ABD, İngiltere, Fransa, Hollanda, Belçika, Japonya, İran, Suudi Arabistan ve son yıllarda Rusya Federasyonu, Gürcistan ve Orta Asya ülkeleri (Kazakistan, Azerbaycan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan)

Ülkemizde son yıllarda uygulanmak istenen diğer bir ticaret şekli de serbest ticarettir. Serbest ticarette ülkeler ürettikleri çeşitli malları, belli yerlerde kurulacak pazarlarda gümrük vergisi ödemeden pazarlamaktadır.

Ülkemizde serbest ticaret bölgesi olarak şu anda İstanbul, Mersin, İzmir, İskenderun, Antalya ve Trabzon illeri belirlenmiştir.