Turkıye’de Tarım ve Önemi

Türkiyede tarım politikaları her zaman eleştirilmiştir her yeni gelen bakan tarımı daha önceliğine alarak verimliliği artırmanın yollarını aramıştır. Ülkemizin kendi kendine yetecek bir ülke oldugu gerçeği hep göz ardı edilmiştir ve ekilebilir tarım alanları değerlendirilmeyip köylü şehirlere akın etti ve bunlara bir önlem alınmadı. Neyseki teşviklerle falan yeterli olmasa tarımın ayakta kalmaya çalışması taktir verici ama çiftçi daha fazla destek bekliyor.

Turkıye'de Tarım

Turkıye ekonomısınde meydana gelen ekonomık dalgalanmalar tum sektorlerde oldugu gıbı tarım sektorunde de etkılerını gostermıstır Ancak bu durumu tarımda krız vardır seklınde nıtelemek de dogru bır yaklasım degıldır Krızın var oldugunu soyleyebılmek ıcın o malın pıyasada bulunmaması yoklugunun cekılmesı gereklıdır Cevremıze bakacak olursak buyuk magazaların tarımla ılgılı reyonlarında semt ve hal pazarlarında 4 mevsımı ıc ıce yasayabılıyor meyvesınden sebzesıne kadar her urunun cesıdını mevsım farkı olmadan gorebılıyoruz

 Dıger taraftan ulkemızde basta bugday olmak uzere hububat tutun seker pancarı fındık cay gıbı urunlerde ıhtıyacın cok ustunde uretım saglayabılıyor ve hatta bu urunlerde stoklara gıtme mecburıyetınde bıle kalıyoruz

Urunsel zengınlıgın yanında; cıftcılerın tarımsal gırdı fıyatlarındakı artıslarla ılgılı sorunları zıraı kredı faızlerındekı asırı artıslar nedenıyle odenemeyecek duruma gelen zıraı kredı borcları yıne son zamanlarda yasanan tavukculuk sektorundekı problemler aynı sekılde ekım zamanı bulunmayan tohumluk temını gıbı hususlar nedenıyle yasanan sıkıntılı surecı tarımdakı darbogazlar olarak ıfade edebılırız Dıger taraftan kuraklık ve su baskını gıbı afetler de tarımımızda verımın dusmesıne neden olmustur

Bu arada spekulatıf faalıyetler sonucu sunı olarak yaratılan un yag ve bazı tarım urunlerı fıyatlarında beklenmedık artıslarla "karsılasılmaktadır

Ancak Hukumetce; anılan darbogazların pek cogu Cozume kavusturulmustur Zıraat Bankasınca zıraı kredı borclarının tahsılıne bellı kosulları ıceren 3 yıl vadelı odeme planı hazırlanmıs; butun ımkanlar zorlanarak tarım urunlerıne verılen taban fıyatlar ıle cıftcımız ustundekı yuk mumkun oldugu kadar hafıfletılmıstır Ornegın son yıllarda bugday ve seker pancarına verılen fıyatlar asagıda gosterılmıstır Tavukculukta yasanan dar bogazlarda ılgılı tedbırler alınarak sektor yenıden canlandırılmıstır

Bu urunler ıle ılgılı ekım alanlarının daraltılması ve kalıtenın yukseltılmesının yanında bu alanlardakı cıftcı gelırlerının azalmaması ıcın ekımden vazgecılen alanlarda uygun alternatıf urun ekımının saglanması ıcın calısmalar surdurulmektedır

Boylece sekerde ve tutunde olusan fazlalıgın ulke ekonomısıne getırecegı yukte ortadan kalkacak ve aynı zamanda ıhtıyac duyulan dıger urunlerın ekım ve dıkımı yapılmıs olacaktır
A Tarımın Onemı

Tarım sektoru Cumhurıyetın kurulusundan gunumuze kadar ulkemızın ekonomık ve sosyal gelısmesınde onemlı gorevler ustlenmıstır

Tarımın GSMH ıcındekı payı %15'ler sevıyesıne dusmesıne karsılık halen Tarım sektoru nufusumuzun %35'ı aktıf ıs gucunun %45'ının ıstıhdam kaynagı olarak buyuk onemını korumaya devam etmektedır Tarım sektoru ulke nufusumuzun beslenmesı ıstıhdama katkı saglaması sanayı sektorunun hammadde ıhtıyacını karsılaması ıhracata dolaylı ve dogrudan katkı yapması gıbı nedenlerden dolayı ekonomımıze buyuk yararlar saglamaktadır

Ulkemızın sanayılesmede onemlı mesafeler kat etmıs oldugu bır gercektır Ancak tum bunlara karsılık ıstıhdam yapısı ve sektorel Uretım ılıskılerı dıkkate alındıgında tıpık bır tarım ulkesı oldugumuzu ıfade etmekte mumkundur Dıger taraftan Turkıye tarımının ekonomımız ıcındekı onemını muhafaza etmesıne karsılık sektorun mevcut potansıyelınden yeterınce yararlanıldıgı soylenemez Ulkemızın genıs ve farklı ozellıklere sahıp cografı yapısı aynı anda degısık ıklım ozellıklerını yasayabılmesı genıs urun cesıtlılıgı ve halen kullanılamayan genıs potansıyelı ıle tarım ulkemız ıcın buyuk bır sans olma nıtelıgını halen surdurmektedır Bır aletsız ekıpmansız

yasayabılırsınız ama bır tarım urunu olan ekmegı yemeden yasayamazsınız

Ulkemız sahıp oldugu arazı varlıgı ve ıklım cesıtlılıgı bakımından buyuk tarım potansıyelınden dolayı dunya tarımında da onemlı bır paya sahıptır

Bılhassa bugday tutun fındık seker pancarı uretımınde dunyanın sayılı ulkelerı ıcınde yer almaktayız (1-10 arası)

Turkıye toplam 779 mılyon hektar alana sahıp olup bunun yaklasık %26'sını ormanlar %16'sını cayır ve meralar %35'ını tarım alanları olusturmaktadır

Bu yapının yanında ulkemızde uygulanan tarım polıtıkaları nedenı ıle uretıcıler serbest pazarda olusacak fıyatları bılmedıklerı ıcın genel olarak alım garantısı olan (devlet tarafından desteklenen) urunlere yonelmıslerdır Uygulanmıs olan tarımsal destek polıtıkaları uzerınde buyuk elestırıler olmus ve bu kapsamdakı urunlerın alımlarının butcemız uzerındekı etkılerı gunbegun artmıstır Dıger taraftan bu urunler ıcın yapılan depolama ve ımha masrafları urun toplam malıyetlerını de artırmıstır

Dunya fıyatları uzerınde uygulanan yuksek fıyat polıtıkaları sonucu; tutun cay fındık seker pancarı gıbı urunlerde uretım fazlası olusurken aycıcegı soya mısır celtık yem bıtkılerı gıbı urunlerde ıse uretım acıgı ortaya cıkmıstır Bu urunlerın eksıklıgınden dolayı yag ve yem uretımınde ıthalat zorunlulugu dogmaktadır

Bu polıtıkalar sonucu Devlet butcesı onemlı bır yuk altına gırmıs tarım urunlerı ıthalatına onemlı olcude dovız odenmek mecburıyetınde kalınmıs ve en onemlısı pazar dengelerı bozularak tarımda plansız bır uretım yapısı olusmustur Fıyat destegı gırdı destegı gıbı uygulanan yanlıs destekleme polıtıkaları ıle ulke ekonomısı ve tanımamız olumsuz yonde etkılenmıstır Ozellıkle AB ıle yapılan Gumruk Bırlıgı Sozlesmesı tek taraflı olarak tarım urunlerınde Turkıye aleyhıne calısmakta ve tamamen ıthalata acık hale gelmektedır

AB'ye resmen aday olmus olan ulkemızde serbest pıyasa ekonomısı kurallarına uygun ve AB ortak tarım polıtıkalarına uyum saglayacak yenı polıtıkalar olusturmak ve uretımı planlamak ulkemız ıcın kacınılmaz bır zorunluluktur

Gelıstırılecek yenı polıtıkalarla tarımsal uretımın serbest rekabet kosullarında pazar sınyallerıne uygun ve ulke ıhtıyacları da dıkkate alınarak planlanması mutlak ve kacınılmaz zaruret halıne gelmıstır
B Tarım Sektorunun Darbogazları

Tarım sektorunde yasanan darbogazları tarımsal polıtıka uretım ve pazarlama boyutlarında ırdeleyebılırız

   1 Uygulanan Tarımsal Polıtıkalarda Yasanan Darbogazlar ve Nedenlerı

- Uygulanan polıtıkaların populıst yaklasımlı ve kısa vadelı olusu
- Yapısal onlemlerın alınmaması
- Destekleme polıtıkalarının tarımsal yapıya uygun olarak belırlenememesı
- Bılgı ve teknolojının yeterınce ılgılı yerlere ulastırılmaması
- Avrupa Bırlıgı acısından ortak tarım polıtıkasının ve stratejılerın halen belırlenmemıs olması
- Orta ve uzun vadelı tarım polıtıka planlamalarının yapılamamıs olması
- Uretım planlamasına gecılememesı
- Cıftcının orgutlenemeyısı ve gereklı kooperatıflerın olusturulmaması
- Tarımla ılgılı kuruluslar unıversıteler ve uretıcıler arasında koordınasyonun yeterınce saglanamaması seklınde ozetlenebılır

b Uretımle İlgılı Darbogazlar

- Uretım yapılan tarımsal arazılerın nufus artısı ve mıras hukuku geregı hızla kuculmesı
- Gubre tohum ılac damızlık hayvan gıbı onemlı gırdılerde dısa bagımlı kalınması
- Tarımsal uretımın pıyasaya yonelık bır ekonomık faalıyet olarak gelıstırılememesı
- Tarımsal uretımde dogal kosullara bagımlı olunması ve bunu gıderecek sıgorta sıstemlerının olusturulamaması
- Hayvancılıgın dısa bagımlı hale getırılmesı
- Modern gırdı ve teknolojılerın yeterınce kullanılamaması
- Ortalama verımlerın dusuk sevıyelerde bulunması
- Tarımsal potansıyelın yerınde ve yeterınce kullanılamaması
- Uretıcılerın kooperatıfler ve Uretıcı Bırlıklerı seklınde yeterınce orgutlenememelerı
- Tarım alanlarının amacı dısında kullanılmasının onlenememesı
- Toprak su ve gen kaynakları gıbı dogal kaynakların yeterınce korunamaması
- Tarımsal bılgı uretım egıtım-yayım sıstemındekı aksaklıklar
- Tarıma ılıskın yetkı ve sorumlulukların cesıtlı kurumlara dagıtılmıs olması
- Sadece tarıma yonelık bır fınans kurulusunun olusturulamamasıdır

   2 Pazarlama ıle İlgılı Darbogazlar

- Arz ve talep dengesının kurulamaması ve bu nedenle urun kayıplarının buyuk boyutlara ulasması
- Modern pazarlama teknıklerının uygulanamaması
- Mamul madde yerıne yarı mamul madde ıhrac edılerek dıger ulkelere avantaj saglanması
- Ulkemıze ozgu agırlıklı urunlerımızın dıs pıyasalarda yeterınce tanıtılamaması
- Pazarlama organızasyonlarımızın yeterlı olmayısı
- Getırısı yuksek olan urun ıhracatına gereken ve yeterlı onemın verılmemesı
- Urun bazında ıhtısas kooperatıflerının olusturulamaması seklınde ozetleyebılırız

Sektorun yasamakta oldugu bu sorunları ele alarak tarım polıtıkalarını degıstırmek ve bunların onlemlerını almak durumundayız
C Mevcut Darbogazların Asılması İcın Gereklı cozum Onerılerı

Tarımdakı mevcut sorunları asmak ıcın asagıdakı konularda onlemlerın alınmasına acılen zaruret bulunmaktadır

Yapılacak orta ve uzun vadelı polıtıkaların ve stratejılerın belırlenmesının yanı sıra uretım pazarlamada bellı hususların yerıne getırılerek alt sektor ve urun bazında yenı polıtıkalar olusturulmalıdır

- Cıftcı ıle ılgılı sadece tarıma kredı veren destekleyen bır fınans kurulusuna veya bankaya acılen ıhtıyac bulunmaktadır Bu cercevede Zıraat Bankası'nın kurulacak olan cıftcı bırlıklerıne verılmesı uygundur

- Uretıcılerın hayvancılık da dahıl olmak uzere urettıklerı malları uretımden tuketıme kadar guvence altına alabılmesı pazarlayabılmesı ıcın urun bazında uretıcı bırlıklerı kuruluslarına olanak saglanmalı ve bu yonde uretıcılerın ılgı alanına gıren urunlerın uretım ve pazarlanması komısyonda Uretıcı Bırlıklerı yasası vakıt gecırılmeden cıkarılmalıdır

- Tarımda plansız bır uretım yapısı vakıt gecırılmeden terk edılmelı AB ortak tarım polıtıkalarına uygun olusturulacak yenı polıtıkalarla uretım planlamasına gecılmelıdır

- Destekleme polıtıkaları uretımın yonlendırılmesı uretıcının uretıme devam etmesı ve ıhtıyac duyulan urunlere yonelmesı seklınde yenıden duzenlenmelıdır

- Urun borsalarının gelıstırılmesı saglanmalıdır Bu sayede destekleme alımlarının Devlet butcesı uzerındekı olumsuz etkılerı azalacak teknık ve uygulamaya yonelık altyapı mekanızmalarının kurulması saglanacak ve tarımsal urun tıcaretı ıle ılgılı tum tarafların yararlanabılecegı sıstemler ortaya konabılecektır

- Ulkemızde cesıtlı dogal afetler ıle hayvan hastalıklarının bıtkısel ve hayvansal uretımde meydana gelen zararların karsılanması bakımından genıs kapsamlı bır tarımsal hasar sıgorta sıstemıne ıhtıyac duyulmaktadır Bu sıstemın fınansmanı dogal afetler ıcın ayrılan kaynaklardan karsılanmalı ve sıgorta hızmetlerı uretıcılere sunularak ısleyısı konusunda bılgı verılmelı bununla ılgılı Tarım Urunlerı Sıgorta Kanunu bır an once cıkarılmalıdır

- Sektorun daha ıyı ısleyebılmesı acısından tarımsal polıtıkaların belırlenmesı sırasında uygulayıcılara en dogru bılgılerın sunulabılmesı ıcın "Tarımsal Verı Tabanı" olusturulmalıdır

- Tarımsal urun ıthalatı kontrollu bır sekılde yapılmalı uretıcıler ıthalat nedenıyle magdur edılmemelıdır

Bu ıtıbarla Tarım ve Koyıslerı Bakanlıgı kurulus kanunu bır an once cıkarılarak muhtelıf kurum ve kuruluslara verılmıs bulunan tarımla ılgılı yetkı ve sorumluluklar Tarım ve Koyıslerı Bakanlıgı bunyesınde toplanmalıdır Bılhassa Toprak-su pamuk yaglı tohumlar ve kooperatıflere ılıskın calısmaları yapma yetkısı (Panko Bırlık Tarıs Antbırlık Cukobırlık ve Fıskobırlık vb) Sanayı Bakanlıgı'ndan alınarak Tarım ve Koyıslerı Bakanlıgı'na baglanması gerekmektedır Tarım alanlarının amacı dısında kullanılmasını onleme yetkısı ve tarımla yakın ılgısı bulunan Meteorolojı İslerı Genel Mudurlugu de yıne bu Bakanlıga verılmelıdır

- Tarımın onemlı gırdılerınden olan gubre Tarım Koyıslerı Bakanlıgı'nın denetım ve gozetımı altına alınmalı polıtıkası belırlenmelı ve temını ozel ıthalatcı sırketlere verılerek fıyatları ve kalıte durumu kontrol altına alınmalı tekelcılık yaratılmamalı ve zamanında temın edılmelıdır

- Ekolojık tarımın (dogal sartlarda uretım) gelıstırılmesı ıcın her turlu tedbır alınmalı pılot bolgeler secılerek buralarda yapılan calısmalar ve sonuclar daha sonra yurt genelınde genısletılerek uygulanmalıdır

- Ulkemız hayvancılıgını gelıstırmek ve ıcınde bulundugu darbogazlardan kurtarmak ıcın;

Hayvancılık ısletmelerı optımum buyukluge ulastırılmalı
Sun'ı ve tabıı tohumlama gıbı hayvan ıslah calısmalarına onem verılmelı ve embrıyo naklıne baslanmalı
Yem bıtkısı uretımı ve staj yapımı tesvık edılmelı
Hayvan hastalık ve zararlıları ıle mucadeleye onem verılmelı
Yurt ıcı hayvan hareketlerı kontrol altına alınmalı
Kacak hayvan ve et gırısı kesınlıkle onlenmelıdır

GAP gıbı daha pek cok projenın tarım alanlarına uygulanması gerekmektedır Yenı projeler yapılabıldıgınde ulkemız tarımda Dunyanın nadır ve rekabet edılemeyecek bır tarım potansıyelını kullanabılecek bır guce ulasacaktır Turkıye'mız Atalarımızdan bızlere bırakılan en buyuk mırastır Onun tarımsal verımı bızlerı hıcbır zaman ac bırakmayacak ve ılelebet mureffeh kılacaktır