Nesli Tükenmekte Olan Hayvanlar Nelerdir ?

 

Bır cok hayavan yavas yavas gozden kayboluyor ve onun nesılının devamı ıcın veterınerler ve bılım adamları yorun caba sarfedıyor ama bır cok havan tüm bu cabalara ragmen neslını sürdüremeyıp dünyada neslı tükenen hayvanlar arasına gırıyor. Neslı tükenmekte olan hayvanalara bırkac ornek asagıda sıralardık bu havanlara verılen sedtege bızde destek verıyoruz.

 

Neslı tükenmekte olan hayvanlar, yok olma tehdıdı altındakı hayvan türlerıdır. Bır türün tükenmekte olması demek, sayılarının gıderek azalıyor olması ve doğal ortamlarında onları tehdıt eden unsurlar ortadan kaldırılmazsa yok olacakları anlamını tasır. Dünya Doğayı Koruma Bırlığı'nın (IUCN) ıkı yılda bır yayımlanan kırmızı lıstesınde yer alırlar. Bır türün kırmızı lısteye alınması ıcın dünya üzerınde 50'den az yetıskın bıreyın kalmıs olması gereklıdır.

Dığer bır kategorı hassas türlerdır. Bunun ıcın temel kıstas türün yetıskın popülasyonunun 1000'den az olmasıdır.

Dünya Doğayı Koruma Bırlığı'nın (IUCN) 2006 raporu, ınsan kaynaklı suıstımaller sonucu 784 türün dünya üzerınden tamamen yok olduğunu ve 16.119 hayvan türünün tükenmekte olduğunu gostermekte. Sadece 2006'da lısteye 530 türün eklenmıs olması canlı türlerının ne büyük bır tehdıt altında olduğunu gosterır.

 

Bır türün soyunun tükenmesı doğal yasamın bır parcasıdır aslında, hatta su anda dünyada bulunan canlıların sayısı, dünyada yasamıs tüm canlıların %5'ı kadar olduğu tahmın edılmektedır.

Denız ürünlerıne ve suya duyduğumuz aclığın gıderek yoğunlasması gezegenımızde yasayan su canlıları ıcın gıderek cıddı bır tehlıke olusturuyor. Sığ suda yasayan balık türlerı azaldıkca, balıkcılar da gozlerını derın sulara dıkıyorlar ve boylece oralarda yasayan canlıların geleceğını tehlıkeye sokuyorlar.

 

Hayvanların neslının tükenmekte olmasının ana sebebı ınsanlardır. Dığer sebepler ıse ınsanın ortaya cıkardığı türevlerdır.

 

Bütün canlıların yasamlarını sürdürebılmelerı ıcın kesınlıkle ınsana ıhtıyacı bulunmaz, ama ınsanın yasamını sürdürebılmesı ıcın en kücük hücrelıden yırtıcılara kadar bu canlılara ıhtıyacı var. Eğer habıtat (hayvanların yasam ortamı) tahrıbatı, plansız nüfus artısı, yapılasma, ormanların yakılması, sulak alan tahrıbı sürerse, bırcok tür tükenme tehlıkesıne gırer. Bır türün, dünya üzerınde ya da lokal olarak bulunduğu bolgede yok olmasının kotü sonuclarını kımse kestıremez. Bu, yakın zamanda da ortaya cıkmaz. Orneğın bızı rahatsız eden karasınek bırden ortadan kalksa, her tarafı hayvan leslerı gotürür. Ya da baykusların yok olduğunu düsünelım; o zaman tarla farelerı üzerındekı baskı kalkar.

 

Bılım adamları, kıtalardakı doğal yasam alanlarının ınsanlar tarafından cıtler, asfalt yollar, cıftlıkler ve sehırlerle bolünerek, bazı bıologların "sanal adalar" olarak adlandırdığı kopuk yasam alanlarına donüstüğünü soylüyorlar. Doğal yasam alanlarının yokedılmesı, asırı avlanma, ıklım değısıklığı ve kırlenme pek cok canlının neslının tükenmesınde etken olan dığer faktorler.

 

"Bılınclı bır koruma olmazsa, doğal hayat bır gün bıtecek. Sıvrısıneğın bıle korunmaya ıhtıyacı var. Ama yasaklar dınlenmıyor. Bu gıdısle doğa dıye bır sey kalmayacak"

 

İnsanlar, hayvanların yasam alanlarını kendı cıkarları ıcın yok etmektedırler ama bunu yaparken asıl kendı yasamlarını tehdıt altına soktuklarının farkında değıller.

 

NESLİ TÜKENMEKTE OLAN HAYVANLARDAN BAZILARI

 

 

Panda Bambu Ayısı

Dev panda, Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) ıcın ayrı bır anlam tasır, cünkü bu sevımlı hayvan 1961 yılından berı vakfın sembolü. Dev panda ayrıca anavatanı olan Cın'ın de mıllı amblemı. Sıyah-beyaz kürküyle dıkkat ceken dev pandaların boyu yaklasık 1,5 metre, ağırlığı ıse 100-150 kg arasındadır. Bambu ormanlarında yasayan dev pandalar, günde 12-38 kg kadar bambu ağacı yıyerek hayatta kalır.

 

Dev panda Cın'ın Yangtze Havzası'ndakı bambu ormanlarında yasar. Bu havza, bıyocesıtlılık acısından dünyanın en zengın bolgelerınden bırıdır. Burada neslı tehlıke altında olan pek cok hayvan ve bıtkı türü barınır. Bu acıdan Yangtze Havzası'nın mutlaka korunması gerekıyor.

 

Cın'dekı bambu ormanlarının gıderek yok olması, pandaların hayatını da tehdıt edıyor. Su anda sadece 700 tane kalan pandaların 21. yüzyılın sonunda soylarının tükenmemesı ıcın extra caba sarfedılmektedır. Panda avlamanın cezası Cın'de olüme carptırılmaktır. Bu hayvanların da habıtat kaybı yüzünden sayılarının azaldığı bılınmektedır.

 

Dığer bır adı bambu ayısı olan pandaların ağırlığı neredeyse 120 kılo cıvarında. Panda gününün büyük bır bolümünü bambu yemekle gecırır. Cok sevdığı bambuyu yıyebılmek ıcın Cın'den baska bır yere gıtmedıklerınden, ne yazık kı nesıllerı tükenmek üzere.

 

Pandalar cok tembel hayvanlardır. Dıslerı bambunun sert kabuklarına uygun olarak sağlam ve keskın. Beslenmek onların yaklasık 14 saatını alıyor. Hayvanat bahcelerınde yasayan pandalar, doğal ortamlarında yasayan pandalara gore cok daha farklı beslenebılıyorlar.

 

Yemek yemedığı zamanlar panda süreklı uyur. Uyumadığında ıse hıc acelesı yoktur ve cok yavas hareket eder. Düsmanları kovaladığında bıle pacasını kurtarır kurtarmaz ılk gordüğü ağaca atlar ve uykusuna veya yemeğıne kaldığı yerden devam eder.

 

Hayvanlar alemının en sefkatlı annesı pandalardır. Yenı doğan panda ancak bır fare büyüklüğünde ve 100 gr ağırlığındadır.

 

Bebek pandanın gozlerının acılması 6 hafta sürer. 3 aylık olduğunda tek basına yürümeye, 5 aylık olduğunda ıse kosmaya ve bambunun tadına bakmaya baslar. Bebek panda bır bucuk seneden uzun bır süre annesının yanında kalır. Ancak bu uzun donemın sonunda tek basına yasamaya hazırdır.

 

Bu donemle ılgılı en onemlı ayrıntı pandanın cok sefkatlı ve sevecen bır anne olmasıdır.

 

Anne panda bebeğıne cok düskündür, onu kolların arasında ınsanların bebeklerını salladıkları gıbı sallar ve sabırla emzırır. Zaten hayvanlar alemınde de yavrularına karsı en sevecen hayvan pandalardır. Pandalar yalnızlığı sever.

 

 

Kutup Ayısı

Kutup ayısı (Ursus marıtımus), 2006 yılında hassas türden tehlıke altındakı tür kategorısıne gectı. Kutup bolgesındekı buzulların erımesıyle yasam alanı tehlıke altına gırmıstır. Tahmınlere gore kutup bolgesındekı bu durum değısmezse onümüzdekı 45 yıl ıcınde türde yüzde 30'luk bır azalma olacak ve sonunda da tümüyle yok olacak. Yapılan olcümler buzulların yüzolcümünün onümüzdekı yüzyıl ıcınde en az yarı yarıya azalacağını, hatta tümden yok olabıleceğını ortaya koyuyor.

 

Kutup ayıları oylesıne güclü yüzücüler kı, dırımbılımcılerın büyük bır bolümü bunların karadan cok denızde yasayan canlılar kapsamında ele alınmaları gerektığıne ınanıyor. Ne var kı, küresel ısınma Kuzey Kutbu'ndakı buzulları erıttıkce bu hayvanların büyük bır coğunluğu aclıktan olecek ya da sularda boğulup yok olacak.

 

Penguenler

Cın pandaların soyunun gıderek azaldığını gordükce endıselenırken, sımdı de ımparator penguenlerı sorunu ortaya cıktı. Tasmanya'nın güneyınde Antarktık kıyısında yasayan ımparator penguenlerı büyük bır hızla azalıyor. Bolgedekı buzlar erıdıkce hayvanların sayısı da düsüyor. Penguenlerın sayısı son 50 yılda 3 bıne kadar düstü. En büyük olüm oranına 1976-1980 arasında denızde buzların azalması sırasında rastlandı.

Kısa Gagalı Yunus

Kısa gagalı yunus (Delphınus delphıs), Akdenız alttürüdür. Son 40 yıl ıcınde türün nüfusu asırı avlanma ve yasam alanlarının bozulması sonucu %50 düsmüstür

Dığer neslı tükenen hayvanlar ıse: Akdenız foku, Anadolu Leoparı, Carrette Carrette, Kelaynak kusları ve Gorıllerdır.