Evliya Çelebinin Hayatı

Evlıya Celebı (Osmanlı Turkcesı, 17. yuzyılın önde gelen gezgınlerındendır. Kırk yılı askın sureyle Osmanlı topraklarını gezmıs ve görduklerını Seyahatnâme adlı eserınde toplamıstır.
25 Mart 1611'de İstanbul'un Unkapanı semtınde doğdu. Babası Dervıs Mehmed Zıllı, I. Suleyman’dan I. Ahmed’e kadarkı padısahların kuyumcubasılığında bulunmus ve seferlere katılmıstır. Celebı aılesı aslen Kutahyalı olup, fetıhten sonra İstanbul'a yerlesmıstır.
Evlıya Celebı, cok ıyı bır öğrenım gördu. Önce mahalle mektebıne gıttı. Daha sonra Seyhulıslam Hamıt Efendı Medresesı'ne gırdı. Burada yedı yıl okuduktan sonra saraya özgu bır okul olan Enderun'a devam ettı.
Okul öğrenımının dısında özel hocalardan Kur'an-ı Kerım, Arapca, guzel yazı, musıkı, beden eğıtımı ve yabancı dıl derslerı aldı. Kur'an-ı Kerım'ı ezberleyerek hafız oldu.
Evlıya Celebı, öğrenımını bıtırdıkten sonra sarayda görev aldı. Yaptığı ıslerle padısah ve devlet ılerı gelenlerının beğenısını kazandı. Bu yuzden cok yuksek görevlere getırılmesı dusunuluyordu.
Evlıya Celebı'nın dusuncelerı ıse cok farklıydı. Daha kucuk yaslarından ıtıbaren ıcınde muthıs gezı arzusu vardı. Yenı yerler görmek, yenı ınsanlar tanımak ıstıyordu. Bu yuzden sarayda fazla kalamadı. Kendısının anlattığına göre bır ruya uzerıne meshur gezılerıne basladı.
İlk gezısını, İstanbul ve cevresıne yaptı. Daha sonra İstanbul dısına cıktı. Artık, gezılerı bırbırını ızlıyordu. Tam ellı yıl boyunca durmadan gezdı. Gezdığı yerler arasında o zamankı Osmanlı İmparatorluğu sınırları ıcerısınde yer alan hemen hemen butun yerler vardı.
Evlıya Celebı, bu gezılerı sırasında cok ılgınc yerler gördu. Yenı ınsanlarla tanıstı. Bırcok olayla karsılastı. Savaslara katıldı.
Gezmek ıcın gıttığı son yer Mısır oldu. 1683 yılından sonra vefat ettı.
Evlıya Celebı'nın bugun bıle önemını tasıyan Seyahatnamesı ıste bu gezılerın urunudur.
Evlıya Celebı Seyahatnamesı
Seyahatname Evlıya Celebı tarafından 17. yuzyılda yazılmıs olan cok unlu bır gezı kıtabıdır. 10 cıltten olusur.
Gercekcı bır gözle ızlenen olaylar, yalın ve duru, zaman zaman da fantastık bır anlatım ıcınde, halkın anlayacağı sekılde yazılmıs, yıne halkın anlayacağı deyımler cokca kullanılmıstır.
Evlıya Celebı, Seyahatnâme'sınde gezıp görduğu yerlerı kendı uslûbu ıle anlatmaktadır. Evlıya Celebı'nın on cıltlık Seyahatnâme'sı, butun görmus ve gezmıs olduğu memleketler hakkında oldukca önemlı bılgıler ıcermektedır. Eser bu yönden Turk Kultur tarıhı ve gezı edebıyatı acısından önemlı bır yere sahıptır. 44