Namık Kemalin Sanat anlayışı

Namık Kemal’in Sanat anlayışı Tekirdağ'da doğan sanatçı, dedesinin yanında yetişmiştir. Şinasi ile tanıştıktan sonra görüşleri ve sanat anlayışı değişmiştir. Şiir ve düzyazı olarak edebiyatın pek çok türünde eser vermiştir. Gazeteciliği vardır. Şiir, roman, tiyatro, eleştiri, makale, tarih türlerinde çalışmaları vardır. "Vatan Şairi" olarak tanınır. Oldukça heyecanlı, coşkulu biridir. Hürriyet kavramını ilk kullanan kişidir. "Hürriyet, vatan, hak, kanun" onun şiirlerinde sık karşılaşılan temalardır. Şiiri düşünceleri için bir araç olarak gören sanatçı, sosyal konulara ağırlık vermiştir, ilk şiirleri biçim bakımından eski, içerik bakımından yenidir. Sonraki şiirleri hem biçim, hem de içerik bakımından yenidir. Şiirlerinde Divan şiiri biçimlerini kullandığı halde Divan şiirini şiddetle eleştirir, "kocakarı masallarına” benzetir. Asıl olarak aruzu kullanır, heceyi çok az kullanmıştır. Namık Kemal'in düzyazı türündeki eserlerinde dil, şiirlerine göre sadedir. O, daha çok bu eserleri ile tanınmıştır. İntibah (1876) adlı eseri Türk edebiyatındaki ilk edebi roman kabul edilir. Eserde cariyelik konusu işlenir, Ali Bey adlı toy bir delikanlının yaşamı ve evlilik macerası konu edilir. Eser teknik olarak pek başarılı değildir, iyi ve kötü tipler gerçekten uzak, aşırı niteliklere sahiptir. Cezmi adlı eseri edebiyatımızdaki ilk tarihi romandır. Olay İran sarayında geçer, taht kavgası konu edilir. Tiyatroyu "faydalı bir eğlence" olarak değerlendiren Namık Kemal'in 6 tiyatro eseri vardır. Gülnihal en başarılı oyunudur. Vatan yahut Silistre adlı oyunu büyük yankı uyandırmış, yazar oyunun sahnelenmesinden sonra sürgüne gönderilmiştir. Celalettin Harzemşah, 15 perdelik tarihi bir oyundur. Akif Bey, Kara Bela, Zavallı Çocuk diğer oyunlarıdır. Oyunlarında vatan sevgisi, kölelik, cariyelik konusunu ve tarihi olayları işlemiştir. Ziya Paşa'nın Harabat'ına karşı yazdığı Tahrib-i Harabat ve Takip eleştiri türündeki eserleridir. Şinasi, Paris'e gittikten sonra Namık Kemal Tasvir-i Efkâr gazetesini yayımlamayı sürdürmüştür. Tarih alanında da eserleri vardır. Namık Kemal'in özellikle roman ve tiyatrolarında romantizmin etkisi vardır. Namık Kemal'in Romancılığı Son Pişmanlık adını taşıyan ilk romanı, İntibah yahut Ali Bey'in Sergüzeşti adıyla 1876'da basılmıştır. Diğer romanı ise konusunu tarihten alan ve edebiyatımızdaki ilk tarihî roman olan Cezmi'dir. Namık Kemal'in iki romanı da Batılı anlayışla yazılmış ilk edebî romanlarımızdandır. O dönemde edebiyatı¬mızda romanın olmayışı veya yazılan romanların edebî bir de¬ğer taşımayışı, Namık Kemal'i, roman yazmak için harekete geçmiştir. Namık Kemal'e göre roman, faydalı bir eğlencedir. Namık Ke¬mal, Mukaddime-i Celâlde; "Romandan amaç, gerçekte ol¬mamışsa bile geçmesi olabilir bir olguyu, ahlâk, duygular ve olasılıklara ilişkin her çeşit ayrıntılarıyla birlik betimle¬mektir." diyerek roman görüşünü açıklamıştır. Edebiyatımızdaki ilk romantik romancı olan Namık Kemal, Türk klasik ve halk hikâyelerine karşı olmasına rağmen, bu ilk roman denemesinde kendisini halk hikâyelerinin bazı özellikle¬rinden kurtaramamış, Ahmet Mithat gibi, bazen olaya üçüncü kişi olarak karışıp kendi düşüncelerini söylemiştir. Namık Ke¬mal, İntibah'ın konusunda eski meddah hikâyelerimizden Hançerli Hanım'ın Hikâye-i Garibesi'nden esinlenmiştir. Namık Kemal, mekân ve olay betimlemelerinde realisttir. Doğa ve karakter betimlemelerinde öznel bir tutum sergilemiştir. Ro¬manın başlangıcındaki bahar betimlemesinde Divan şiirinin ha¬yal unsurlarını kullanmıştır. Romanda psikolojik analizlerin ya¬pılması gerektiğine inanan Namık Kemal, İntibah'ta bu konuda başarılı olamamıştır. Psikolojik analizlerde ve çevre betimleme¬lerinde başarılı olamasa da dönemin diğer eserleriyle karşılaş¬tırıldığında Namık Kemal'in çevre ve psikoloji tasvirleri bakımın¬dan, ileri bir adım attığı anlaşılır. Namık Kemal, romanlarında bir aşk serüveninin cazibesinden, onun uyandıracağı ilgi ve heyecandan faydalanmaya çalışmış¬tır. Romantizmin etkisiyle trajik bir sonla biten olayların sonu¬cunda kötüler cezalandırılır. Sanatçı, bu romanı ile o dönem ya¬şanması olası olayları ve toplumdaki çarpıklıkları işlemiştir. Namık Kemal'in önce iki cilt olarak düşünüp yalnız bir cildini yayımlayabildiği Cezmi, Türk edebiyatının ilk tarihî romanıdır. İntibah'ta görülen diyalog azlığı ve hareketsizlik, Cezmi'de de görülür. Bunun başlıca nedeni, yazarın bol ve uzun betimleme¬lerden kendisini alamamasıdır. Romanda, kişi betimlemelerine çok özen gösterilmiştir. Ancak, dış görünüşe gösterilen özene karşılık, psikolojik analizler yetersizdir. Cezmi'de romantizmin asıl etkisi üslûpta görülür. Sanatçı, Cez¬mi'de sanatkârane bir üslup kullanmıştır. Namık Kemal, Cez¬mi'de kendi gençliğini yaşıyor gibidir. Cezmi'nin her sayfasında Namık Kemal'in kişiliği belli olmakta¬dır. Kahramanların ağzından konuşan; duygularını, heyecanla¬rını ortaya koyan Namık Kemal'dir. Namık Kemal, gerekli gör¬düğü yerde konuyu bir yana bırakıp romanın akışını keserek, Ahmet Mithat Efendi'nin yaptığı gibi konu ile ilişiği olmayan ay¬rıntılara uzun sayfalar ayırır.