Aydınlanma Çağı ve Avrupadaki Etkileri

Aydınlanma Çağı ve Avrupada Etkileri

 

Her konuda akla öncelik tanıyan düşünce sisteminin etkisi ile 18.y.y.'da Avrupa'da bilimde ve felsefede büyük gelişmelerin olduğu döneme Aydınlanma çağı denir. Bu dönemde; Akılcılık,

Akıl : Bk. Us, Anlık, Sağduyu, Kamulduyu, Anlak, Logos.

Akılcılık : Bk. Usculuk.

Akıl Yürütme : Bk. Uslamlama.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

bilim ve

Bilim (Os. İlim, Mâlumât,. Vukûf, Mârifet, İlmî müdevven, Fen; Fr., İng. Science, Al. Wissen, Wissenschaft; İt. Scienza)

Teknoloji, bilimin, pratik yaşam gereksinimlerinin karşılanmasına ya da insanın çevresini denetleme, biçimlendirme ve değiştirme çabalarına yönelik uygulamaları. Yunanca tekhne (sanat, zanaat) ve logos (söz, sözcük) sözcüklerinden oluşturulan teknoloji terimi, Eski Yunan'da "sanatlar üzerine konuşma" anlamına geliyordu.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Sanayi devriminin temelleri atıldı.

 

Aklın kullanılması ile doğru ve yararlı olan bilgiye ulaşılabileceği savunuldu.

 

Gözlem ve deney önem kazandı. Bunun sonucu oluşan bilim dalları gelişti.

 

Doğa bilimlerinde Newton

Sanayi Devrimi, 18. yüzyılda başlayan ve emeğin verimliliğini olağanüstü artırıp, kitlesel üretime geçişe imkan veren, insanlık tarihinin en büyük dönüşümlerinden biridir. Sanayi Devriminin Nedenleri

Düşünsel Nedenler

Sanayi devrimini 16. ve 17. yüzyıldaki dinsel, siyasal, bilimsel ve felsefi düşünceler hazırlamıştır. Protestan Reformasyonu "bugün çok çalışıp yarını düşünmeyi" önemli bir değer olarak yerleştirmiştir. 17. yüzyılda Aydınlanma filozofları bilimsel yöntemi ve rasyonel düşü

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

fizik ve

Fizik, gözlenebilir evrenin temel bileşenleri arasındaki etkileşmelere ve maddenin yapısına ilişkin temel sorunlarla ilgilenen bilim. Fizik sözcüğü, Eski Yunancada "doğa" anlamına gelen physis'ten türemiştir. Uzun süre doğa felsefesi olarak anılan fizik, doğanın makroskopik ve mikroskopik tüm görünümlerini inceleme konusu olarak seçmiştir.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

matematik alanlarında çalıştı.

Matematik, sayma, ölçme, cisimlerin şekillerini tanımlama gibi temel işlemlerden ortaya çıkan ve yapı, düzen ve ilişkileri inceleyen bilim dalı. Mantıksal irdeleme ve nicel hesaplamaları konu alan matematik, idealleştirme ve soyutlamalara dayanır.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Kopernik dünyanın güneş çevresinde döndüğünü ve

Polonya'nın Torun kentinde doğan Kopernik varlıklı bir ailenin çocuğu olarak çok iyi koşullarda büyümüş, zamanı olanaklannda en iyi eğitimi alabilmiştir. Henüz on yaşındayken babası ölmüş, amcası tarafindan büyütülmüştür. Amcası tanınmış bir din adamıdır.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

güneş sisteminin varlığını kanıtladı. Galile fizik alanında çalıştı. Dekart

Güneş sistemi Alm. Sonnensystem (m), Fr. Systeme (m) solaire, İng. Solar system. Güneş ve uyduları ile birlikte gezegenler, kuyruklu yıldızlar ve meteor akımları da dâhil olmak üzere, onun etrâfında dönen gök cisimleri. Güneş ve güneş çevresinde dolanan gök cisimlerinden meydana gelir. Güneş sisteminde gezegen, uydu, kuyruklu yıldız ve meteor bulunur. Güneş sisteminin oluşumu ile ilgili en çok bilinen teori Kant-Lapslace teorisidir.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

analitik

ANALİTİK :

Çözümlemeli.

 

ANALİZ

Çözümleme.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

geometriyi geliştirdi.

 

Sosyal Bilimlerde akılcı görüş benimsendi.

Geometri eski adı Hendese, Alm. Geometrie (f), Fr. Geometrie (f), İng. Geometry. Uzayı ve uzayda tasarlanabilen şekilleri ve cisimleri inceleyen matematik dalı. Yunanca bir kelime olan geometri, kelime anlamı olarak yerin ölçülmesi demektir. Geometri çok eski çağlardan beri vardı. Ancak geometri ismi, bu ilmin ilk sistematik hâle gelmeye başladığı eski Yunanlılarda verilmiş olup, aksiyomatik bir ilim hâline gelmesine rağmen, halen kullanılmaktadır.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Jan Jak Russo gibi düşünürler toplumsal konuları işlediler.

 

Güzel sanatlar ve

 

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

müzikte ünlü sanatçılar yetişti. (

Müzik insan yada çalgı seslerinin, belli bir biçimsel güzellik yada duygusal ifade yaratacak biçimde düzenlenerek biraraya getirilmesini içeren sanat dalı. Bu düzenleme kültürlere göre belirlenmiş ayrı melodi ve ritm (Batı müziğinde armoni) standartlarına uygun olarak gerçekleştirilir. Sözcük kökeni Yunan mitolojisindeki esin perilerine verilen Musa adına dayanır.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Mozart ve

 

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Bach gibi.)

 

Avrupa'da siyasal ve sosyal gelişmeler oldu.

Aydınlanma çağı

Aydınlanma felsefesi ya da 18. yüzyıl felsefeleri genel olarak insanın kendisini, hayatını ve toplumsal yaşamın düzenlenmesini yeniden gündeme almış, hem düşüncenin hem de toplumsal yaşamın köklü değişimlere uğrayacağı bir sürecin fikirsel/felsefi başlatıcısı olmuştur. Bu yüzyılın sonlarına doğru meydana gelen

Johann Sebastian Bach (Eisenach, 1685 - Leipzig, 1750) gelmiş geçmiş en büyük besteci ve orgculardan biri olarak kabul edilir, müziğin matematikçisi olarak da bilinir.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Fransız devrimi (

Fransız Devrimi, 1789 Devrimi yada Fransız ihtilali olarak da bilinir. 1787'den başlayarak Fransa'yı sarsan, ilk doruk noktasına 1789'da ulaşan ve değişik aşamalardan geçerek 1799'a değin süren devrimci hareket. Fransa'da ancien regime'e (eski rejim) son vermiş ve Avrupa tarihinde yeni bir çağ açmıştır.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

1789), ve ardında gerçekleşen modernleşme süreçleri, düşünsel anlamda etkilerini ve kaynaklarını aydınlanma felsefesinde bulmaktadır.

1789 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Din ya da

Din, insanın kutsal saydığı gerçeklikle ilişkisi; bu ilişkinin çerçevesini oluşturan inançlar, öğretiler, değer yargılan, davranış kuralları, tapınma biçimleri ve kurumsal yapılar. Dinlerin temelini oluşturan kutsal gerçekliğin doğaüstü ya da kişileşmiş bir varlık, bu anlamda bir "tanrı" biçiminde tasarımlanması zorunlu değildir; bu tür bir "tanrı" kavramını bütünüyle ya da büyük ölçüde dışlayan dinler de vardır. Dolayısıyla din kavramı, insanın Tanrı'yla ya da tanrılarla ilişkisinden çok

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Tanrı merkezli toplumsal yapının ve düzenlemelerin yerini bu süreçte

Metafiziksel düşüncede vahiy otorite ya da inanç temeli üzerinde varolduğu kabul edilen, varlık ve değerin kaynağı olan mutlak, zorunlu, yüce varlık. Doğanın bir parçası olmayan, ama doğanın yaratıcısı ya da nedeni olan, zaman ve mekan kavramlarının kendisine uygulanamayacağı, varlığa gelmiş olduğu düşünülemeyen, doğadan çok daha kudretli ve mutlak iyi olan doğaüstü, ezeli-ebedi ve sonsuz varlık.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

akıl merkezli toplumsal düzenlemeler arayışı alır. Geniş ve genel anblamıyla aydınlanma, ortaçağda hüküm süren dünya görüşüne karşı yeni bir dünya görüşünün ortaya çıkması ve temelendirilmesi olarak belirtilir. Bu yüzyıl yeni bir ideal ile tarih sahnesinde yer alır; bu ideale göre, aklın aydınlattığı kesin doğrulara ve bilginin ilerlemesine dayanan entelektüel bir kültür egemen olmalıdır ve bu kültür sonsuz bir şekilde ilerlemelidir. Böylece

Alm. Verstand (m.), Vernunft (f.), Fr. Raison (f.), Sagesse (f.), İng. Wisdom, Reason, Mind. Doğruyu yanlıştan, iyiyi kötüden, faydalıyı zararlıdan ayırmaya yarayan kuvvet, ölçü aleti.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

ilerleme ideali, insanın

On sekizinci yüzyılda, ama daha çok ve özel olarak on dokuzuncu yüzyılda tanımlanan, ve aklın, bilimsel bilgiyle tek¬nolojinin toplum alanındaki tezahür ya da yansımasını ifade eden terim.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

geleneğin köleliğinden kurtularak sürekli mutluluk ve özgürlük yolunda gelişeceği düşüncesine dayanadırılır.

 

Aydınlanma felsefesinin kaynağı

Gerçek ya da hayali bir geçmişle olan sürekliliğin önemini ima ederken, belirli eylem normlarını kutsa¬yan ve öğreten pratik veya uygulamalar bütünü. Bir topluluğun, mevcut toplumsal yapısı-nı ve değer sistemini çok büyük sarsıntılar yaşamadan koruyup devam ettirmek amacıy¬la, kendinden önceki kuşaklardan devraldığı, belli bir dönüşüme uğratarak sonraki nesille¬re aktardığı, başta inançlar, düşünüşler ve kurumlar olmak üzere, her tür sosyal pratik.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Rönesans felsefesi ve özellikle de

Avrupa'da XV ve XVI. Yüzyılda yaşanan rönesans hareketinin düşüncesine, bu dönemin felsefe anlayışı.

 

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

17. yüzyıl felsefesinin ortaya koyduğu ilkelerdir. Rönesanstan itibaren düşüncenin tarihsel otoritelerden kurtulması, bilgi ve yaşam hakkında akla ve deneyime dayanmaya başlaması sözkonusudur. 17. yüzyıl da bu gelişmeler sistemleştirilip temel ilkelere dönüştürülmeye başlanmış, rasyonalizmin belirginleştiği bu yüzyılda aydınlanma felsefesinin düşünsel temelleri bir anlamda hazırlanmıştır.

17. yüzyıl felsefesi, Rönesans'ın etkisiyle ortaya çıkan gelişmelere dayanarak, Yeniçağ düşüncesinin temellerini atmak üzere ortaya çıkan felsefe eğilimidir.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Sekülerleşme aydınlanma felsefesinin ve genel anlamda aydınlanmacılığın her tür girişiminde temel olmuş olan bir yönelimdir.

 

18. yüzyıl felsefesinde bir yanda

 

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

rasyonalizmin öte yandan

(Os. Aklîyye, Aklîyyûn mezhebi, Mezhebi aklîyyûn, Ehli Mâkul mezhebi, Vehbiyye; Fr. Rationalisme, Al. Rationalismus. İng. Rationalism, İt. Razionalismo) Doğruluğun ölçütünü ussallıkta bulan görüşlerin ve öğretilerin genel adı.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

empirizmin güçlenmesi ve bunlardan meydana gelen teorik sorunların yeni bir takım sentezlerle aşılmaya çalışılması sözkonu olacaktır. Aydınlanma çağı, aklın ışığında felsefenin de yepyeni bir etkileyicilikle ortaya çıkışına, yaygınlaşmasına, yeni sentezlerle sistematikleştirilmesine etki etmiştir. Bu bakımdan bu yüzyıla "felsefe yüzyılı" denmesi de sözkonusudur.

Aydınlanma nedir?

Aydınlanma Çağı,

Genel olarak, özellikle, deneysel bilimin on altıncı yüzyıldan itiba¬ren kazandığı önem ve kaydettiği başarıların bir sonucu olarak, F. Bacon, T. Hobbes, J. Locke, G. Berkeley ve D. Hume gibi İngiliz düşünürleri tarafından savunulan, tüm bilgilerin deneyime, duyu algısına dayandığı görüşü.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

akıl'ı kurucu ilke olarak benimseyerek, tüm toplumsal yaşamın ve düşünüşün buna göre şekillendirilmesine yönelinel dönemdir.

Alm. Verstand (m.), Vernunft (f.), Fr. Raison (f.), Sagesse (f.), İng. Wisdom, Reason, Mind. Doğruyu yanlıştan, iyiyi kötüden, faydalıyı zararlıdan ayırmaya yarayan kuvvet, ölçü aleti.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Kant, aydınlanmacılığı, "aklı kullanma cesareti" olarak tanımnladığında, genel olarak Aydınlanma Çağı'nın felsefesini vermektedir.

Immanuel Kant, 22 Nisan 1724 Königsberg – 12 Şubat 1804 Königsberg arasında yaşamış olan ünlü Alman filozofu.Alman felsefesinin kurucu isimlerinden biri olmuş ve felsefe tarihinin kendisinden sonraki dönemini belirleyici olarak etkilemiştir.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

18. yüzyılda

18. yüzyıl olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Avrupa'da ortaya çıkıp gelişmiş ve "

Avrasya olarak bilinen eski dünya kıtasının batısındaki büyük yarımada olan Avrupa, Sami dillerde Erep (yahut Irib) Güneşin Battığı taraf anlamına gelir. Fenikelilerden Yunanlılara geçen bu ad, Yunanca'da Europa olmuş ve Ege Denizi'ne göre batıda bulunan ülkelere bu ad verilmiştir.

 

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

aydınlanma" fikriyle yaygınlaşmıştır.

 

Kant, aydınlanma düşüncesinin kurucu ilkesi olan akıl konusunda şöyle der:

::Aydınlanma, insanın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır. Bu ergin olmayış durumu ise, insanın kendi aklını bir başkasının kılavuzluğuna başvurmaksızın kullanamayışıdır. İşte bu ergin olmayışa insan kendi suçu ile düşmüştür; bunun nedenini de aklın kendisinde değil, fakat aklını başkasının kılavuzluğu ve yardımı olmaksızın kullanmak kararlılığını ve yürekliliğini gösteremeyen insanda aramalıdır Sapare Aude! Aklını kendin kullanmak cesaretini göster! Sözü şimdi Aydınlanmanın parolası olmaktadır.

 

Aydınlanma çağının ana fikri, akıl aracılığıyla doğru bilgilere ulaışılabileceği ve bu dogru bilgi ile de toplumsal yaşamın düzenlenebileceğidir. Öte yandan bilim alanındaki önemli gelişmeler de aydınlanma çağına öncülük eder ve bu çağda ayrıca çok yoğun yeni bilimsel gelişmeler kaydedilir. Daha

Onsekizinci yüzyılda doğan geniş ve muğlak bir entellektüel oluşum, akım. Onsekizinci yüzyılda ortaya çıkmasına rağmen Aydınlanmanın altyapısının bir önceki yüzyılda hazırlandığı bilinmektedir. Bu çerçevede, aydınlanmada, genel olarak 17. yüzyıldaki bilimsel devrim, özel olarak Newton fiziği önemli bir rol oynamıştır.

 

Aydınlanma, tabii bilimler ve matematiğin tarzını ve argumantasyon biçimini sosyal ve siyasi analizlere uygulamaya ve mümkün olan yerlerde dini metinler gibi kaynaklar yerine em

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

15.yüzyıldan itibaren meydana gelmeye başlayan yeni keşifler ve icatlar bu süreci hazırlamış, bunun sonunda da "karanlık çağ" olarak değerlendirilen Ortaçağ'ın sonuna gelinmiştir.

Ortaçağ, Milattan Sonra 5. yüzyıl ve 13. yüzyıllar arasını kapsayan dilimin adı. Bu kelime 17. yüzyıldan beri Avrupa tarihi sözkonusu olduğunda, kullanılmaya başlanmıştır. Bu kavram, genellikle insanların öznel bilincinde biçimlendiği için kesin başlangıç ve bitiş noktalarından söz edilemez. Ancak, bütün bu nedenlere rağmen, tarih kitaplarında Roma imparatorluğunun bölünme tarihi (M.S. 395) yada son Batı Roma İmparatorluğunun düşüş tarihi (476) gibi noktalar Ortaçağın başlangıcı olarak alı

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

Deney ve

Alm. Versuch (m)- Experiment (n), Fr. Experience epreuve (f), essai (m), İng. Experiment. 1) Herhangi bir maddenin özellikle ticâret malının birleşiminin anlaşılması, saflık derecesinin tesbit edilmesi, bozulma veya hile durumlarının meydana çıkarılması için yapılan analiz. Meselâ yemek yağının serbest asit muhteviyâtının ne mertebede olduğunun bulunması için yapılan iyot indisi deneyi gibi.

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.

gözlem, aklın uygulama araçları olarak bu dönemde bilimsel yöntemim ilkeleri biçiminde ortaya çıkmış ve doğa bilimlerinde önemli gelişmelere kaynaklık etmiştir.

 

Dinde meydana gelen yenileşme hareketleri de, dinsel düşüncenin giderek geriletilmesi ve Aydınlanmacılıkla birlikte kuruculuk ve egemenlik gücünü kaybetmesiyle sonuçlanmıştır. Rönesans ve reformlarla başlayan bu gelişmeler, aydınlanmacılıkla doruğuna varmış ve buradan itibaren Modernite denilen sürecin oluşumunu hazırlamıştır. Bu sürec aydınlamacılıkta ifadesini bulan köklü bir zihin değişikliği anlamına gelmektedir.

 

Newton ve Kopernik ile tüm bir evren-dünya kavrayışı değişime uğramış, Dekart ve Kant gibi isimlerle bu değişen zihniyetin felsefi düşüncesi geliştirilmiştir. Avrupadaki endüstri devrimleri'de bu sürecin maddi temelini oluşturmaktadır. Yeni ve bambaşka toplumsal ve ekonomik ilişkiler icerisinde yaşamaya başlayan insanlar, ortaya çıkan yeni düşünce biçimleriyle dünyaya bambaşka gözlerle bakmaya başlamışlardır.Bunun sonucunda modern yaşamın temellleri atılmıştır. 1789 Fransız ihtilalinin temelinde, Fransız aydınlanmacılığının belirleyici bir etkisi vardır.